APAGAR OS XENES DO CANCRO PARA ACENDER VIDAS

OS SERES VIVOS FUNCIONAMOS CO

mesmo sistema co que operan os ordenadores, posto que ambos os dous están organizados en series binómicas de 0 (apagado) e 1 (acendido). Nese senso, o responsable da entidade lucense, o doutor patólogo Jesús Alba, exemplifica que o cancro supón que “se acenden xenes que tiñan que estar apagados”.

Para ‘apagar’ eses xenes e, dese xeito, acender vidas, o médico Jesús Alba, xunto co seu equipo, leva traballando dende 1998 con 150 mostras de cancros de mama. Un dos resultados da súa investigación foi a patente da ‘Histosonda’, un sistema innovador que cumpre un triplo obxectivo: detectar os ácidos nucleicos para averiguar de onde procede un tumor maligno, identificar os xenes que producen o cancro (os denominados ontoxenes) e establecer unha relación entre cancro e virus, os causantes desta enfermidade nun 25% a día de hoxe, unha porcentaxe que segundo apunta o patólogo “irá en aumento”.

A patente ideada na cidade das murallas presenta numerosas vantaxes, coma evitar os efectos secundarios de tratamentos máis agresivos, un abaratamento do proceso e mesmo unha maior rapidez na detección da patoloxía. A ‘Histosonda’, que etimoloxicamente significa “exploración da histoloxía” (parte da anatomía que trata do estudo dos tecidos orgánicos), conta xa con 28 variantes no seu catálogo para detectar cadanseu xen. Pero a empresa traballa en máis dun cento de sondas, polo que prevén que o abano de posibilidades medre de xeito inminente.

A empresa naceu en agosto de 2004, seis anos despois de iniciaren as súas investigacións, co obxectivo de “facer visible a bioloxía molecular” e no momento actual manteñen contactos cunha multinacional americana de base biotecnolóxica para comercializar o seu produto e distribuílo entre a súa carteira de clientes internacionais. A previsión é que en menos de dous anos a ‘Histosonda’ estea no mercado mundial, coa vantaxe de non ter, alomenos polo momento, competencia no sector.

A internacionalización constitúe un reto para os lucenses, xa que “o éxito non está en vender só en España, senón que aspiramos a chegar a todo o mundo”, confesan. Non en van, os seus produtos espertaron tanto interese que son varias as empresas multinacionais que se dirixiron a eles para exercer como intermediarios no proceso de comercialización.

Ata o de agora, as investigacións de Cembimo cínguense ao eido médico, pero non descartan ampliar a intervención a todas as ciencias biolóxicas, coma a veterinaria ou a botánica. De feito, a empresa colabora puntualmente con grupos de investigación da Universidade de Santiago de Compostela, así como con autoridades mundiais da rama clínica.

AMPLIO ESFUERZO INNOVADOR

Para desenvolver o seu traballo, esta sociedade limitada lucense contou cun capital social inicial de 1,5 millóns de euros. A esta contía hai que sumar as achegas realizadas pola Consellería de Economía e Industria, como unha subvención de 162.000 euros do Instituto Galego de Promoción Económica (Igape) utilizada para financiar o 75% dun secuenciador (un lector da secuencia xenética extraída dun humano), ou outra axuda de 120.000 euros para un proxecto de I+D de estudo dos xenes implicados na metástase. Malia que os prazos de execución para esta última subvención chegarán ata 2013, a empresa cre que estará en disposición de presentar resultados un ano antes do previsto. Asemade, tiveron que recorrer á financiación privada, con senllos préstamos de 300.000 euros para avanzar nos seus proxectos.

A pesar de contar só con nove traballadores (un médico patólogo, dous bioquímicos, catro biólogos, un empregado de almacén e un administrativo), a empresa lucense é ambiciosa de cara ao futuro. O doutor Jesús Alba fíxase como retos chegar a comprender integramente o proceso do cancro, así como conseguir establecer unha correlación entre o modelo informático e as secuencias xenéticas. Cos pés no chan, matiza que “non imos acabar co cancro nun día”, pero iniciativas coma a súa contribúen a ver posible o fin dunha enfermidade cada vez máis estendida antes do previsto.

A empresa, que conseguiu as certificacións internacionais de calidade ISO-9001 e ISO-13845, ten neste momento nove proxectos activos, á marxe das colaboracións coa Universidade, “e moitos outros pendentes”. Por iso, non sorprende a afirmación do médico patólogo, quen, ante o chamativo de que unha investigación de tal calado se estea a levar a cabo na cidade das murallas, salienta que “en Lugo hai ADN coma en todas as partes”. Ou máis aínda, á vista do traballo desenvolvido por Cembimo.